سرشناسه :
سيوطي، ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن ب‍ن ابيبكر، 849 - 911ق.
عنوان و نام پديدآور :
الاتقان في علوم القرآن[چاپ سربي] / جلالالدين السيوطي الشافعي ؛ علي ذمة ملتزمه حاوي المعاني... من حسن العدوي الحمزاوي ؛ جمعه من تصحيحات الاتقان نصر ابو‌الوفا الهوريني
مشخصات ظاهري اثر :
نوع كاغذ: فرنگي، شيري، با كيفيت خوب /
تزئينات متن: سر‌لوح به‌صورت نيم‌كتيبه، به‌شكل تاج، منقوش به گل و بوته، جدول دور سطور دوله /
نوع و تز ئينات جلد: مقوايي، گالينگور سبز، عطف تيماج قهوه اي
كشف الايات،كشف الغات و نمايه :
فهرست ابواب و فصول
معرفي چاپ سنگي :
حافظ جلالالدين عبد‌الرحمن‌بن ابيبكر سيوطي شافعي از عالمان اهل سنت است. از بزرگترين علماى جامع علوم نقلى، بويژه قرآن‌‌شناسى و حديث است كه اجدادش ايرانى بوده‌‌اند و خودش مصرى (اهل اسيوط-سيوط) است.او به كثرت و تنوع تأليف معروف است. آثار او را در رشته‌‌هاى گوناگون، بالغ بر 560 اثر شمرده‌‌‌اند. سيوطي قبل از هشت سالگي، قرآن را از بر بوده، از اينرو از او به عنوان «حافظ» ياد مى‌‌كنند. الإتقان في علوم القرآن كه يكي از آثار اوست، از مشهور‌ترين كتب علوم قرآنى است. الاتقان داراى هشتاد نوع است كه با «شناخت مكى و مدنى» آغاز مى‌‌‌شود و با عنوان «طبقات المفسرين» پايان مى‌‌يابد. سيوطى، در تدوين اين كتاب از صد و پنجاه و چهار منبع كه برخى از آنها مجلدات بسيارى دارند، بهره گرفته است. برخى از اين آثار اكنون در اختيار نيست.
در اين كتاب نيز بعضى از مباحث يا فصول هشتاد‌‌گانۀ اتقان كه هر يك از آنها «نوع» نام دارد از اين قرار است: شناخت آيات مكى و مدنى، شناخت آيات حضرى و سفرى، نخستين قسمتى كه از قرآن نازل شد، شناخت آخرين آيه، شناخت سبب نزول،در جمع و ترتيب قرآن،در آداب تلاوت قرآن، آنچه در قرآن به غير لغت عرب است، در شناخت ادواتى كه مفسر به آنها نياز دارد، در شناخت اعراب قرآن،در قواعد مهمى كه مفسر به شناخت آنها نيازمند است، در شناخت محكم و متشابه،در عام و خاص، مقدم و مؤخر، مجمل و مبين، مطلق و مقيد، مفهوم و منطوق و حقيقت و مجاز و تشبيه و استعاره‌‌هاى قرآن، در فواصل آيات، در سرآغاز سوره‌‌ها، در مناسبت آيات و سوره‌‌ها،در اعجاز قرآن، در امثال قرآن،در سوگند‌هاى قرآن، در جدل قرآن، در مبهمات،در فضايل،در بيان فاضل و افضل قرآن، در رسم الخط و آداب نوشتن آن،در شناخت تفسير و تأويل و بيان فضيلت و نياز به آن،در شناخت شروط مفسر و آداب تفسير،در غرايب تفسير، و در طبقات مفسرين. وي ابتدا موضوعى را بيان مىكند و مشهور‌ترين كسانى را كه دربارۀ آن موضوع كتاب تأليف كرده‌‌اند نام مى‌برد، آنگاه فايدۀ دانستن آن موضوع و اهميت و نقش آن را در شناخت و تفسير معانى قرآن بيان مى‌‌نمايد، سپس مسائل و فروع و نكاتش را بازگو مىكند.در بيان تمام اين مطالب به قرآن و حديث يا اقوال دانشمندان فن استشهاد مى‌‌نمايد، و گاهى قسمت‌هايى از كتاب‌هايى كه دربارۀ آن موضوع هست به طور كامل يا خلاصه شده نقل مىكند و در موارد بسيارى در پايان فصل رأى خودش را نيز مى‌‌نگارد.
موضوع :
قرآن -- مسائل لغوي -- متون قديمي تا قرن 14 , قرآن -- مسائل ادبي , قرآن -- صرف و نحو , تفسير -- فن
شناسه افزوده :
ه‍وري‍ن‍ي، نصر، -1874م.، مصحح
يادداشت :
بعد از متن اصلي، ابتدا سطوري حاوي نثر و نظم در معرفي و تمجيد از اين اثر - بقلم محمد السمالوطي - آمده است و در ادامه، صفحاتي اختصاص به توضيحات مصحح در باب م وارد خطا و صواب با ذكر صفحه و سطر دارد , عنوان ديگر: اتقان في تفسير القرآن / الاتقان في‌علم‌القرآن
آغاز،انجام،انجامه - جزئيات :
